Endometriozis nedir neden olur?
Endometriozis, kadın üreme sistemi hastalıklarından biridir. Bu hastalık, rahim iç yüzeyini kaplayan endometrial dokunun rahim dışındaki alanlarda da bulunması durumudur. Endometrial doku, normalde her ay adet döngüsünün bir parçası olarak rahimden dışarı atılır. Ancak endometriozis hastalarında, bu doku rahim dışındaki alanlarda da büyüyebilir ve birçok farklı semptomlara yol açabilir.
Endometriozis neden olur?
Endometriozisin nedeni tam olarak bilinmemektedir, ancak birkaç teori vardır. En yaygın teori, regl dönemi sırasında rahim içinde bulunan endometrial dokunun, kanama sırasında fallop tüpleri veya diğer organlar gibi rahim dışındaki alanlara taşınmasıdır. Bu dokular, normalde adet döngüsü sırasında rahimden atılan dokular gibi davranabilir ve büyüyebilir.
Başka bir teori ise, endometrial hücrelerin, bağışıklık sistemi tarafından vücuttan atılamayan hücreler olarak kabul edilmesidir. Bu, endometrial hücrelerin rahim dışındaki alanlarda büyümesine ve çoğalmasına izin verir.
Genetik faktörlerin de endometriozis riskini artırdığı düşünülmektedir. Ayrıca, erken yaşta adet görme, uzun adet dönemleri, adet ağrısı, çocuk sahibi olmama veya geç doğurma, düşük östrojen seviyeleri, yüksek alkol tüketimi ve obezite de endometriozis riskini artırabilir.
Endometriozis Belirtileri Nelerdir?
Endometriozis belirtileri, hastanın yaşına, hastalığın şiddetine ve yerleşim yerine göre değişebilir. En yaygın semptomlar arasında şunlar yer alır:
- Şiddetli karın ağrısı
- Adet dönemlerinde ağrı veya kramp
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- İdrar yaparken veya dışkılama sırasında ağrı
- Bulantı ve kusma
- Kısırlık
- Adet öncesi sendromu (PMS) semptomlarından daha ağır semptomlar
Endometriozis Teşhisi Nasıl Konulur?
Endometriozis teşhisi, bir kadının semptomlarına, tıbbi öyküsüne ve fizik muayenesine dayanarak yapılır. Ancak, endometriozis tanısı kesin olarak ancak cerrahi müdahale ile konulabilir.
- Fizik Muayene: Doktor, pelvik bölgenin incelenmesi sırasında, endometriozisin belirtilerini arayabilir. Fizik muayenede, rahim, yumurtalıklar ve diğer pelvik organlar incelenir.
- Ultrasonografi: Ultrasonografi, pelvik bölgedeki organların görüntülenmesi için kullanılır. Endometriozis tanısı için, transvajinal ultrasonografi (TVUS) adı verilen bir yöntem kullanılabilir. TVUS, ultrason probunun vajinaya yerleştirilmesi ile gerçekleştirilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): MRG, pelvik bölgedeki organların daha ayrıntılı bir şekilde görüntülenmesi için kullanılır. Endometriozisin tanısı için MRG yöntemi kullanılabilir.
- Laparoskopi: Laparoskopi, endometriozis tanısı için en kesin yöntemdir. Bu işlem, bir cerrah tarafından gerçekleştirilir ve genellikle genel anestezi altında yapılır. Laparoskopi sırasında, bir kamera ve bir ince alet kullanılarak, rahim, yumurtalıklar ve diğer pelvik organlar incelenir. Ayrıca, endometriozis dokusu alınarak biyopsi yapılabilir.
Endometriozis tedavisi, hastanın semptomlarına ve hastalığın ciddiyetine göre değişebilir. Tedavide, ağrıyı azaltmak, kısırlığı önlemek ve endometriozis dokusunu yok etmek amaçlanır. Tedavi seçenekleri arasında ilaçlar, cerrahi müdahale ve alternatif tedaviler yer alır. Tedavinin seçimi, hastanın semptomlarına, yaşına ve gelecekteki doğurganlık planlarına göre belirlenir.